Kalbin Yapısı ve Çalışma Prensibi

Kalbin 4 boşluğu vardır, arkada ve üstte yan yana duran 2 boşluk atriumlar (kulakçık) olarak adlandırılır. Önde ve altta duran 2 kalp boşluğu ventriküller (karıncık) olarak adlandırılır. Sol ventrikül vücuda oksijenli temiz kan pompalar. Kirli kan ise toplardamarlar yoluyla sağ atriuma gelir buradan bir kapakçık (triküspit kapak) yoluyla sağ ventriküle geçer sağ ventrikülden ise pulmoner kapaktan geçerek akciğer atardamarı (pulmoner arter) yoluyla akciğerlere pompalanır. Akciğerde temizlenen kan akciğer toplardamarları (pulmoner venler) ile sol atriyuma ve buradan sol ventriküle gelerek tekrar vücuda pompalanır. Oksijenli temiz kan ile oksijensiz kirli kanın birbirine karışmaması için sağ ve sol kulakçıklar arasında atrial septum denen bir perde, sağ ve sol karıncıklar arasında ise kalp kasından oluşan ventriküler septum denen duvar bulunur.

VSD (Ventriküler Septal Defekt) nedir?

Atriumlar arasındaki perdede delik olduğunda bu delik ASD (atrial septal defkt) olarak adlandırılır ya da bu deliğin şekli ve fonksiyonu farklılık arzeden bir türü PFO (patent foramen ovale) olarak adlandırılır. Sol ve sağ ventriküller birbirinden kalp kasından oluşan bir duvarla ayrılır. Sol ve sağ ventrikülleri ayıran duvar ya da bölme (ventriküler septum) üzerinde delik olduğunda bu delik; VSD (ventriküler septal defekt olarak adlandırılır. VSD varlığında sol ventriküldeki temiz kan sağ ventriküle geçer ve sağ kalbin pompalaması gereken ve akciğerlere ulaşan kan volümü artar. Zamanla sağ ventrikülde basınç yüklenmesi ve sol ventrikülde ise aşırı hacim yüklenmesi oluşur hem sağ ventrikülün hemde sol ventrikülün iş yükü artar. Eğer haddinden fazla kan soldan sağa geçiyor ise bu durum kalp yetmezliği ve pulmoner hipertansiyona (akciğer atardamarında basınç yükselmesi) neden olur. Bu durum geri dönüşsüz evreye gelmeden tedavi edilmez ise hasta ömür boyu kalp yetmezliği sıkıntıları ile yaşar ve genellikle de erken yaşta hayatını kaybeder. Ayrıca VSD varlığı, tedavisi oldukça zahmetli ve ölümcülde olabilen kalp kapak iltihabına (infektif endokardit) neden olabilir. Aort kapağın hemen altında yerleşik olan VSD’ler ise ameliyatla düzeltilmesi gereken aort kapak yetersizliğine neden olabilir.

VSD nasıl tedavi edilir?

VSD yoluyla soldan sağa geçen kan miktarı önemli düzeyde ise VSD kapatılmalıdır. Aksi takdirde kalpte tedavi edilemez hasar meydana gelebilir.

• Cerrahi tedavi: Açık kalp ameliyatı ile göğüs kafesi açılır delik cerrahi yöntemle onarılır veya yama yapılır.

• Perkütan tedavi: Ameliyatsız tedavi veya şemsiye yöntemiyle tedavi olarak da adlandırılmaktadır. Uygun vakalarda perkütan kapatma cerrahiye tercih edilen bir yöntemdir. Ameliyatsız yöntemde kasıktan geçen toplardamar (femoral ven) ve atardamara (femoral arter) iğne ile girilir ve her iki damara birer damar kılıfı yerleştirilir. Kasıktan femoral arterden girilen bir bir kateter ve kılavuz tel kalbe kadar ilerletilir ve delikten (VSD) geçilir böylece sağ kalbe girilmiş olur buradan sağ kalp içinde ya da akciğer atardamarı içinde kement (snare) ile yakalanan klavuz tel çekilerek femoral venden (kasıktan) çıkarılır. Böylelikle bir kılıftan giren, diğer kılıftan çıkan bir klavuz tel sistemi elde edilmiş olur. Bu tel üzerinden femoral venden girilerek VSD kapatma cihazı taşıma kateteri gönderilir ve VSD den geçirilerek sol ventriküde yada aort kapak ta geçilerek aortada bırakılır. VSD kapatma cihazları birbirine bağlı iki disk şeklindedir, VSD genişliğine uygun olarak seçilen kapatma cihazı bu taşıma keteteri içinden kateter ucuna kadar ilerletilir. Sol ventrikülde kateter ucundan çıkarılmak suretiyle birinci disk açılır ve geri çekilerek VSD içine oturtulur, cihazın ikinci diski de sağ ventrikül tarafında açılmak suretiyle VSD kapatılır. Sonuçta kapama cihazının birinci diski deliğin sol ventriküle bakan açıklığını, ikinci diski da sağ ventriküle bakan açıklığını kapatır. Taşıma kateteri geri alınarak işlem sonlandırılır. İşlem sonrası kalbin içini kaplayan hücre tabakası (endokardiyum) kapama cihazının üzerini kaplar, ortalama 3-6 ay içinde kapama cihazının üzeri tamamen endokardiyum hücreleri ile kaplanır. Kapama cihazı burada sürekli olarak kalır. Bazı insanların bu kapama cihazlarının yapıldığı maddelere kaşı alerjisi olabilir ve işlem öncesinde sorgulanmalıdır. Ameliyatsız VSD kapama işlemi ortalama 1 saat kadar sürer işlem sırasında hastanın yarım saat kadar uyutulması gerekebilir, bu genel anestezi değildir ve derin sedasyon ya da derin uyku olarak tanımlanır ve işlem bitince hemen uyandırılır. Bazı hastalarda işlem uyanık olarak ta yapılabilir. İşlem sonrası hasta en az 6 saat yatakta ve bir gece hastanede kalır ve sabahında taburcu edilir. Kapama cihazı üzerinde pıhtı oluşumunu önlemek için birkaç ay süreyle klopidogrel 6 ay süre ile aspirin kullanılması önerilir. VSD kapama işleminden sonraki ilk 6 ay içinde kanamalı diş tedavisi, diş çekimi veya herhangi bir cerrahi müdahale yapılması gerekirse hastanın antibiyotik tedavisi alması gerekir ki bu tedavi işlemi yapan kardiyologa danışılarak yapılmalıdır.

Perkütan tedavinin avantajları nelerdir?

Hastanede kalma süresi cerrahiye göre çok daha kısadır (24 saat). Cerrahi yöntemde göğsün açılması sonucu göğüste büyük bir ameliyat izi kalır. Perkütan kapama estetik açıdan da tercih edilebilir.

Ameliyatsız VSD kapama işleminin riski nedir?

Nadir olmakla birlikte bazı riskler mevcuttur. Kapama cihazının ilerletildiği damar boyunda delinme kanama olabilir, kalp duvarlarında delinme ve yırtılma olabilir, kapama cihazı kalp içine ya da damar içine düşebilir ve buna bağlı cerrahi müdahale ve kan nakli gerekebilir. İşlem sonrası nadiren enfeksiyon oluşabilir ve antibiyotik tedavisi gerektirebilir. Yine çok nadiren hasta felç geçirebilir ve fonksiyon kaybı oluşabilir. İşlem sırasında ve sonrasında kalp ritim bozukluğu gelişebilir, kalp hızı çok yavaşlaya bilir ve hastaya kalp pili takılması gerekebilir. Cihaz bırakıldıktan sonra çevreleyen kalp dokularına zarar verebil ve ameliyatla düzeltilmesi gerekebilir. Kapama cihazı üzerinde pıhtı oluşabilir ve emboliye neden olabilir. Çok nadir olmakla birlikte ameliyatsız VSD kapama işlemi hastanın ölümüne neden olabilir.

İşlem sonrası takip

Hasta işlemden sonra bir gece koroner yoğun bakımda kalır, sonraki gün taburcu edilebilir ve birkaç gün içinde normal hayatına ve işine dönebilir. Cihaz üzerinde pıhtı oluşumunu önlemek için birkaç ay süreyle klopidogrel ve 6 ay süre ile aspirin kullanılması önerilir. VSD kapama işleminden sonraki ilk 6 ay içinde kanamalı diş tedavisi, diş çekimi veya herhangi bir cerrahi müdahale yapılması gerekirse hastanın antibiyotik tedavisi alması gerekir ki bu tedavi işlemi yapan kardiyologa danışılarak yapılmalıdır.